Кон делото- “Светиот апостол Павле и’ Македонија”

Св. Јован Златоуст: Нема да згреши тој што ќе ја нарече душата Павлова море и небо: небо, според чистотата, а море според длабочината. Секој што ќе посака да се урне во ова море, тој ќе ги најде во него сите сокровишта и драгоцености коишто се сокриени во царствотот небесно.

“Оној кој не може, а да не проповеда”, така себеси се дефинира светиот апостол Павле, единствениот и, за сите времиња, неспоредлив благовесник на радосната вест за спасението, кој едноставно се идентификува со пораката којашто ја пренесува, велејќи: “не живеам повеќе јас, туку Христос живее во мене” (Гал 2,20). Тој е првиот објавувач на Евангелието на овие македонски простори, па оттаму и потребата за еден ваков нов опширен писмен запис на Павловото житие, како што е делото “Светиот апостол Павле и Македонија” на проф. д-р протоѓакон Ратомир Грозданоски, декан на ПБФ “Св. Климент Охридски” во Скопје.
Роден на друг континент, пред цели два милениуми, денес светиот апостол Павле е познат насекаде, од големите светски метрополи, па сe до најмалите села во Африка. Во Рим огромна базилика се издига над местото на неговото почивалиште, нему му е посветена катедралата во Лондон, една цела држава во Бразил и нејзиниот главен град го носат неговото име, а од неодамна и аеродромот во Охрид по него се нарекува.
Креатривен, дијалогичен, дијалектичен, прилагодлив на состојбите и способен да го интегрира делот во целината. Добро вкоренет во конкретноста на животот, но слободен од товарот на овоземното, тој е во постојан стремеж кон универзалното и вечното. Тој е човек со перо и мастилница, но воедно и човек од акција. Скромен познавач на спортот, трговијата, и уште многу нешта., но експерт, пред сe во патиштата и долгите патувања, на најголемите средоземни пристаништа и на морските маршрути. Човек на верата и Евангелието, на апостолскиот живот и мисијата. Неслучајно Златоуст вели: кога ќе речеш ‘апостол’ сите мислат на Павле, исто како што зборот ‘крстител’ секому му го донесува во мисла свети Јован. Тој е близок, а истоврмено недостижен. Човек кој секој христијанин би требало добро да го запознае.
Светиот апостол Лука ни пренесува мошне важно сведоштво за еден одлучувачки момент од христијанската историја: “Во Троада, -вели тој -преку ноќта имаше Павле видение: стоеше пред него еден човек, Македонец, кој го молеше и му велеше: Премини во Македонија и помогни ни! По тоа видение веднаш посакавме да тргенеме за Македонија, бидејќи разбравме дека Господ н# повикал таму да го проповедаме Евангелието” (Дела 16,9-10).
И како што ценетиот автор на ова дело со право забележува, останува енигмата: што е тоа според коешто Павле познал дека му се јавил токму човек Македонец? Во Светото Писмо не се вели “човек од Македонија”, туку “Македонец”, а уште тогаш, во тие времиња во Македонија живееле и други народи, меѓу кои и Грци, и Римјани, и Евреи. Можеби апостолот така заклучил според облеката на оној што Бог го одбрал и го однел пред Павла во видението, или според повикот: премини во Македонија и помогни ни, или, пак, јазикот што го говорел и на којшто му се обратил, бил очигледно карактеристичен за македонскиве простори?
Како и да е, Павле не чека два пати да му се рече, па вели: “по тоа видение веднаш посакавме да тргенеме за Македонија, бидејќи разбравме дека Господ нe повикал таму да го проповедаме Евангелието” (Дела 16,10).
И така, по дводневна пловидба тој со своите придружници пристигнал во Македонија. А за да ја пренесе евангелската порака, апостолот Павле патувал навистина многу. Некои калкулирања велат дека за својата апостолска мисија тој минал над 15.000 км, патувајќи со една единствена цел: објавувањето на радосната вест на Евангелието.
Патувањата честопати го носеа свети Павле во нови градови и места. А да бидеш прифатен во еден нов амбиент, носејќи нова порака, не е воопшто едноставно! Спротивно на она коешто честопати несоодветно го претпоставуваме - тоа не било ни малку лесно, ниту за Павле, ниту за неговото време.
ratomir.pavle3.jpg А апостолот по природа бил мошне добар како планирач и стратег. Мошне интересен е и Павловиот избор на местата коишто тој ги избирал за својата проповед. Тој не оди по некои загубени села, во некои островчиња или на планинските врвови, туку во големи градови, центри на културата и трговијата, на политичката и економската моќ, на философските училишта, на светилишта и спортски игри. Па така, кога ќе дојде во Македонија, тој ќе отиде во градот со прекрасниот акропол, Филипи, именуван по царот Филип Македонски, кој всушност и го основал, како и во Солун “славниот град”, “кралицата на Егејското Море”, главниот град на Македонија, кој сегашното име го добил според сестра му на Александар Велики - Тесалоника.
Визијата од Троада објави една нова реалност, визија која му даде насока на понатамошниот од на христијанстото, затоа што првото стапнување на светиот Павле во Македонија беше и првата средба на Европа со Христовото евангелие, па на тој начин Македонија стана портата преку која христијанството влезе во Европа.
Самиот наслов на книгата “Светиот апостол Павле и’ Македонија”, на прв поглед, а имајќи го предвид актуелниот историски контекст на национална себезаљубеност која го исклучува другиот, може да наведе на мисла дека се работи за уште еден производ во балкански тренд. Напротив, авторот ја следи оригиналната Павлова мисла, кој самиот за себе вели дека “за сите станав сe, та по каков и да било начин да спасам некого. На Јудејците им бев како Јудеец”, а така и за останатите. Следејќи го како апостол и пратеник примерот на својот Бог и Господ, Павле не прави разлика кај луѓето и за него нема ни Евреин, ни Елин, ниту роб, ниту слободен, ниту машки или женски пол – с# е едно во Исуса Христа, вели тој. Што не сака да каже, како што тоа и кај нас често може да се чуе, дека Христос ги поништил нациите и народите, затоа што според таквата логика ќе испадне дека веќе не постојат ни мажи, ниту жени. Напротив, единството во Христа за коешто ни говори апостолот не ја брише разликата меѓу народите, како што и не ја уништива природната разлика меѓу мажот и жената, туку говори за еднаквоста и рамноправноста на сите народи пред Бога.
Вака препрочитана Павловата мисла фрла нова светлина врз Македонија како библиска земја. Во книгата “Свети апостол Павле и Македонија” не се додава ниту менува она што веќе е речено и запишано како сведоштво во новозаветните списи и забележано во Светото Предание, но суптилно и ненаметливо му помага на читателот самиот да увиди колку Македонија и Македонците му биле биле важни на апостолот.
Бог ми е сведок колку ве сакам сите вас со љубовта на Исуса Христа… - им пишува Павле на Македонците, ... оти од вас одекна словото Господово не само во Македонија и во Ахаја, туку и во секое место се пронесе славата за верата ваша во Бога… зашто верниците сами разгласуваат за вас… како му служите на живиот и вистински Бог…Така ве бевме засакале, што бевме готови да ви го предадеме не само благовестието Божјо, туку и душите свои, зашто ни станавте драги….Да, вие сте нашата слава и радост!
А “Светиот апостол Павле и Македонија” на проф. д-р протоѓакон Ратомир Грозданоски е всушност првата книга посветена на Павле и Македонија. По одминати цели две илјади години, како благодарствен одговор на посланијата до Филипјаните и Солунјаните, за прв пат имаме македонско послание за апостолот. На Павле, ова уште одамна му го должевме.