логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 (Обновено)



Децата ги воспитуваме, главно, по принципот: таков е редот, таков е обичајот...

Сепак, сѐ што е усвоено со тек на времето, не е секогаш и паметно.

Ќе се осудам да доведам во прашање една – како што би се рекло – неоспорна вистина: треба ли така упорно, како што тоа го правиме, да ги учиме децата на ФОРМАЛНА учтивост?

Ќе признаете: ретко ни е нешто толку одбивно како учтив, а всушност, бесчувствителен човек. Зашто добро чувствуваме: само надворешната култура не е доволна. Потребна е, и тоа како, и внатрешна култура.

Но, не сите сфаќаат дека тие два вида култура, иако се именуваат со ист термин, според својата природа се сосем различни појави. Надворешната култура е само збир на навики на учтиво однесување. Во основата на внатрешната култура, пак, лежи нешто духовно што може да се нарече „смисла за сочувствување“. Надворешните навики се всадуваат, а духовните способности се развиваат. Тоа што е полезно за создавање надворешни навики, понекогаш може да биде штетно за развивање на духовните способности. Но, да наведеме еден пример! Сте отишле на гости кај некои познаници и на малиот сте му однеле подарок. „Како се вели?“, строго потсетува мама. „Благодарам“, промрморува детето. И изговарајќи го тој збор, малиот како да ја откачил работата со гостинот. На неговото лице не се одразува ниту насмевка ниту радост. Кај него може некако да се всади навика за учтивост, но слухот за сочувствителност затупува. После многу слични постапки, од овие драгоцени природни особини нема да остане ни трага. Мене, пак, ми се чини дека детето кое се навикнува на формална учтивост не може да развие сочувствителност. Ако предвреме ги навикнуваме децата со зборови да изразуваат чувства што сѐ уште не ги доживуваат, тие чувства можеме засекогаш да ги загушиме во нив. Зошто, на пример, го тераме детето да каже „благодарам“? Најчесто, само за да покажеме пред луѓето колку ни е „воспитано“ детето. Вежбањето во надворешната учтивост само личи на воспитување. Меѓутоа, вистинското воспитување доаѓа дури тогаш кога ќе успееме на детето да му придадеме барем една капка духовност.

Како да се развие слух на сочувствителност, срдечност, искреност? Задачата е каде-каде посложена од просто совладување на зборовите: „благодарам“, „повелете“ или „молам“. Внимателност кон другиот, чувството за другиот – тоа е вистински услов за развивање на слух за сочувствителност, срдечност, искреност...

За да го научиме детето да има чувство за другиот, потребно е во и него да го прифатиме другиот.

Каков пример гледа детето од своите први денови?

Пред него е секогаш личност (и тоа толку авторитативна – мама!) што постојано се жали на нешто: уморна е, потребна ѝ е помош, не може сама да го земе напрстокот, не се стеснува секоја минута за нешто да замолува... значи – си размислува детето – и јас исто така можам да се жалам, да ги заморувам другите, и ако ме боли нешто, на цел глас да викам дека ме боли. Тогаш и мама нека страда малку заради мене! Во такво семејство детето никогаш нема да сфати дека жалењето пред оние што те сакаат не е чесно. Не ги заморувај другите, не им го загорчувај животот со своите несреќи – по можност – снајди се сам! Таква лекција мораме со пример да даваме ние возрасните.

Не го заморувај другиот, туку настојувај да го израдуваш.

Често, првата семејна грижа е кому и што ќе му подариме. Една мајка ми зборуваше за своите деца: „Се трудам да ги научам да даваат, а сами ќе научат да примаат!“ И навистина, нејзината четиригодишна ќерка не оди на гости без подарок: мама успеала малата да почне да чувствува радост бидејќи по нешто подарува, радоста на давањето, и истовремено да се радува на туѓата радост.

Во нашите вообичаени претстави чувствителен е оној човек кој, пред сѐ, е чувствителен на туѓата болка. Така, во нашиот јазик постојат зборовите „соучество“, „сострадување“, „сожалување“. Меѓутоа, зборот „со-страдување“ не постои. Толку би сакале почесто да го слушаме она сочувствителното: „Баш ти се радувам“. Или: „Се радувам на твојот успех“. Да го научиме детето да се радува за другите, несебично да се радува, не споредувајќи ги туѓите успеси со своите неуспеси.

Ако ќерката раскаже како во одделението се појавила одлична ученичка, мајката би требало да се израдува на непознатото девојче, а не веднаш да побрза со прекор: „Ете, гледаш, а ти?“ Мораме да постапуваме повнимателно. Меѓутоа, укажувајќи на убавиот пример на неговите врсници, во нашето дете често не поттикнуваме желба за последување, туку токму – завист.

Воспитувањето на слухот за срдечност и сочувствителност бара тишина. Тука воопшто нема место за вревата. На пример, татко и син, првоодделенче, се наближуваат кон домот и таткото предупредува: „Нема да ѕвониме, мајка ти е болна. Сами ќе отклучиме“. Извонредна лекција... Но, таткото сѐ уште не ни завршил како што треба, а синот веќе го притиснал ѕвончето. И тогаш врисок: „Па, кому му зборувам, идиоту еден!?“ Таму каде што е доволно на човек да му биде жал, нема потреба од лутина. За едно воспитано дете е доволно едвај забележливото чудење во гласот на постариот: „Што се случува со тебе, мил мој!?“ Кога родителите мора да упатат прекор, да изнесуваат забелешки и да го осудуваат детето, значи, воспитувањето добило опасен тон. Детето со слухот на својата сочувствителност би требало да насети неодобрување и жал кај постарите. А кога таа лутина ќе се преточи во зборови, прекори, укори и викање, тогаш тој слух сѐ повеќе затапува. Ако денес нешто сум му приговорил на детето, утре ќе морам уште подолго да му приговарам. И секој ден тоа сѐ послабо ќе ме слуша. Тогаш, после педагошките серии: „Што ти е? Нели ме слушаш? Глув ли си? Кому му зборувам? Разбираш ли македонски?“, неминовно ќе следат физички: шамар, тупаница, каиш, и така сѐ до малолетничките канцеларии во полиција. Детето кај кое не е развиван и кај кого затаил слухот за сочувствителност е речиси невозможно да се воспитува.

По расштиманиот клавир може да се удира со тупаница. Но, ниту еден инструмент на светот од тоа не добил почист звук.  

Непријатно е да се слушне како едно дете постојано суди и ги осудува другите, па дури и возрасните. Ако детето зборува лошо за гостинот, ние настојуваме да го поправиме. Но, секоја вечер семејството гледа ТВ програма, емисија по емисија и почнува: де овој глумец е лош, де овој пеач се повторува, и сѐ во таа смисла. Таа секојдневна вечерна школа на озборување – тоа е кошмарно вежбање во бесчувствителност. Без самите да забележиме, на децата им дозволуваме и тие да судат и да расправаат за возрасните без смисла и сожалување. И не само што им дозволуваме туку им даваме и пример! А после тоа од детето ќе бараме: „Не го навредувај учителот! Учителот секогаш е во право!“ Како да не го навредува учителот кога може да навредува сѐ друго? Покрај тоа, таткото и мајката доаѓаат на ред за озборување уште пред учителот. Не ни се допаѓа ТВ емисијата? Го исклучуваме телевизорот поради некоја причина! А што се однесува до гостите, сигурно не ги викаме на гости за после, откако ќе си заминат, да ги оценуваме и озборуваме?

Да ги научиме децата да ги љубат луѓето, а не да судат за нив!

Значи, слухот за сочувствителност, срдечност и искреност не е онаа вообичаена формална и извежбана учтивост. Повторувам, тоа е чисто духовна, морална особина.

Надарете го детето со слух за сочувствителност, тоа е најдоброто што родителите може да го направат за неговата среќа.

Што се однесува до правилата за учтивост, штом ќе порасне, детето со развиена сочувствителност бргу и лесно ќе ги совлада и нив, според примерот на своите постари. Таквиот човек, до последниот момент од својот живот, дури и прикован за постела, ќе се грижи премногу да не ги заморува дури и лекарите и роднините, и да не им задава главоболки.

Прифаќајќи го животот на ближните длабоко во својата душа, луѓето што имаат чувство за доброто на другите постојано ќе се напојуваат со вистински живот.

Симон Соловејчик

руски педагог и социјален философ

Извор: МОЦ-ОА

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Април 17, 2025
Festival.Simeon

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал на класична музика Полихимниа 2025. Единствен од ваков вид во нашата земја и оригинален по својата содржина и оваа година фестивалот се обиде да ги обедини најдобрите…
Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 1071
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 2641
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Старец Георгиј Капсанис - ЗНАЧЕЊЕТО НА БОЛКАТА ВО НАШИОТ ЖИВОТ

Во оваа нова состојба се чини дека смртта и болката имаат позитивно значење, како другата кожна облека со која Бог ги облекол Адам и Ева кога го напуштиле рајот за...

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

  Луѓето тежнеат кон правење идоли. Идол е сѐ она што човекот го става на прво место во своето срце, наместо Бог и наместо духовното растење во Бог. Луѓето сакаат...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

 Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Се случија две средби помеѓу слепородениот и Христос: првата додека уште беше слеп; и втората, откако прогледа и откако Го оправда Христос пред фарисеите. И фарисеите двапати се сретнаа со...

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

       Така, како што веќе напишав: ниту почетокот, ниту крајот на начинот на служењето на Светата Литургија се и ќе бидат исти со денешниот – ниту некој Собор ја прогласил за...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Eвангелската приказна за исцелувањето на болниот човек кој поголемиот дел од својот живот беспомошно лежел покрај бањата која ја опишал светиот апостол и евангелист Јован е пример на чисто милосрдие...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Ако Божјите информации што доаѓаат од словото на духовниот отец, од Светото Писмо, од делата на Светите отци ги прифаќаме само на ниво на разум, без да ги прифатиме во...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

06/06/2025 - петок

Преподобен Симеон Столпник Дивногорец; Светиот маченик Мелетиј Стратилат и 1218 војници со жени и деца; Преподобен Никита Столпник;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Тропар на преп. Христов столпник Симеон Дивногорец 6 јуни/24 мај 2025

Помазаник на Божјата благодат, од утроба посветен на славословие Господово, Симеон стана огнен молитвеник од земјата до небото, цврста поткрепа во Бога имајќи,...

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Си се вознел во слава, Христе Боже наш, и си ги зарадувал учениците со ветувањето на Светиот Дух, а со...

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски  25 мај/ 12 мај 2025

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски 25 мај/ 12 мај 2025

Ливан ја залеа со мириси, патеката на твојот живот,о голем столбу на православието, ревноста по Христа ја привлече благодатта,и со...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная