Преображение на Спасителот (1985) – беседа за Преображение Христово на старец Архимандрит Георгиј Капсанис (1935 – 2014), игумен на манастирот „Преподобен Григориј“ Света Гора
Духовно се пренесовме на гората Тавор, каде што се случило Господовото Преображение. Духовно го видовме нашиот Спасител – Богочовек преобразен, блеснат како сонцето, а Неговите алишта бели како светлина. Ги видовме претставниците на Стариот Завет, најголемите старозаветни мажи: пророците Илија и Мојсеј. Ги видовме како разговараат со Исус. Ги видовме светите апостоли како се восхитени и зачудени. А, како што кажуваат луѓето што ја посетуваат гората Тавор, на денот на празникот, целата гора мириса убаво. Така, дури и преку тој знак, преку тоа небесно благоухание, што го чувствуваат поклониците на гората на Преображението, Господ дава уште еден доказ за Неговото присуство и за Неговата благодат на таа благословена Таворска Гора.
Преображение
Сите христијани, кои Го љубат Бога, во себе имаат еден копнеж: сакаат и тие да се преобразат. Не сакаме нашиот живот да остане телесен, не сакаме нашиот живот да остане на ниско и земно ниво, и да се сведе на празнотија, страсти и гревови. Можеби сме грешни и острастени, но во длабочината копнееме по нешто друго. Копнееме да се преобразиме, да престане острастеноста и да станеме духовни луѓе. Копнееме да го победиме стариот човек, да го победиме егоизмот, а Христовата светлина да ја победи темнината што е внатре во нас. Па така, од помрачени, какви што сме, и ние да блеснеме во Христовата светлина уште во текот на сегашниов живот.
Затоа и денес, кога Го видовме нашиот Бог и Спасител во таа Светлина, повторно во нас се запали копнежот да се преобразиме и да учествуваме во таа Божја светлина; и нашиот живот да биде светол, духовен, свет, каков што бил светол, свет и духовен животот на Синот и Логосот Божји, нашиот Христос.
Но, настанот на Преображението ни укажува на начинот како и ние можеме да учествуваме во таа Светлина и да заблескаме во неа, а нашиот живот да стане светол живот. Браќа мои, да обрнеме внимание на три работи:
Прво, Господовото Преображение, според црковната химнографија, се случило „на висока гора“.[1] Не се случило на некоја долина, на ниско, туку на високо. Отците на нашата Црква толкуваат дека тоа го има следново значење: човекот, за да учествува во Христовата светлина, треба да се издигне на повисока духовна состојба, да ги победи страстите и да ги исполни Божјите заповеди. Потребно е издигнување, за да Го видиш Бога. Не можеш да Го видиш Бога од долу, среде уживањата, суетата, хедонизмот и комфорот, туку треба да се издигнеш над сето тоа. А како ќе се издигнеш над тоа? Ако се бориш да ги победиш страстите, стариот човек, телесниот менталитет, егоизмот, гордоста, желбата за слава, неумереноста и неправедноста. Кога ќе се избориш и го надминеш сето тоа, извршувајќи ги Божјите заповеди, тогаш тоа е издигнување на Таворската Гора, а според светите отци, тоа се нарекува практика.
Таворската Гора
Второто што го направиле светите апостоли, за да учествуваат во таа Светлина, како што видовме денес, е фактот дека биле послушни. Не се издигнале по своја волја, и не Му рекле на Господ: „да одиме на Тавор“. Господ им рекол: „дојдете со Мене, да одиме на Тавор“. Тие рекле „нека е благословено“, и пошле со Господ; биле послушни. Значи, за да можеме да учествуваме во Божјата светлина и за да заблескаме и ние во таа Светлина, треба да бидеме во послушност кон Божјите заповеди, кон Црквата и кон духовниот отец. Не може човекот надвор од послушноста кон Христовата Црква и кон духовниот отец да ја види Светлината на Господовата слава, да учествува во неа и да се радува. Затоа, втората работа на која треба да посветиме внимание ние, православните христијани, е следново: послушноста е неопходна за да може нашиот живот да се преобрази.
Меѓутоа, не биле послушни само светите апостоли, туку и нашиот Владика Христос. Тој Му бил послушен на Бог Отецот, бидејќи Богочовекот Господ постојано ја извршувал волјата на Отецот. Тоа што Господ ја примил таа слава на Преображението и ја покажал како Бог, а Неговата човечка природа се прославила како што се прославила, се должи и на Неговата послушност, што со крајно смирение ја имал кон волјата на Небесниот Отец.
И третото нешто што ни остава впечаток е фактот дека светите апостоли можеле да земат учество во таа Светлина, затоа што биле во заедница со Христос, а преку Христос со Бог Отецот и со Црквата. Тоа е услов за учество на христијаните во Божјата светлина. Апостолите не биле индивидуалци, кои се труделе да бидат благочестиви, затворени во себе и изолирани од Христос и од Црквата. Тие биле членови на Црквата; а штом биле членови на Црквата и на Господовото братство, тие можеле да ја видат Христовата светлина. Во тоа време имало многу луѓе, кои биле и помудри и поспособни, а можеби и „подобри“, од човечки аспект, од тројцата апостоли. Тие тројца апостоли имале свои слабости и недостатоци, како што и самите опишуваат во свештените Евангелија. Меѓутоа, Светлината на Преображението не им се покажала на помудрите, поспособните и, можеби, подобрите луѓе од тројцата ученици, туку им се покажала токму ним. Зошто? Затоа што тие биле во Христовата Црква, биле членови на Црквата Христова, односно биле Христови браќа. Значи, гледаме дека и ние, денес, ако сакаме да земеме учество во Христовата светлина, треба да сме членови на Црквата Христова. Во нашата света Црква се: Божјата благодат, Христовата светлина и Преображението. Затоа, ако имаме трпение и живееме во Црквата, и ако се бориме да сме живи и свесни членови на Црквата, учествувајќи во светите Тајни, причестувајќи се со телото и крвта на нашиот Христос, исповедајќи ги со смирение нашите гревови, немојте да се сомневате дека и во нас ќе блесне Христовата светлина, како што блеснала во сите свети луѓе на Земјава.
Браќа мои, да се радуваме денес, затоа што неискажливата, серадосната, пресветата, преубавата и прекрасната Светлина, од чие гледање не можеле да се заситат Господовите ученици на гората Тавор, можеме и ние да ја видиме, да ја почувствуваме и да и се радуваме уште од сегашниов живот. Таа Христова светлина е и за нас, и доволно е само да ги правиме оние три нешта кои ги кажавме: издигнување, послушност, и да сме во Црквата Христова, свесни членови на Црквата и Христови браќа.
Старец Георгиј Капсанис (1935-2014)
Господ блесна заради нас, а не заради Себе, и сака и ние да и се радуваме на таа Светлина. Браќа мои, да ви кажам нешто: на што било и да се радуваме во животот, ако не и се радуваме на таа Светлина, тогаш не сме почувствувале вистинска радост. На што било и да не сме се израдувале во животот, доколку сме ја виделе таа Светлина, тогаш сме се зарадувале со вистинска радост и се оправдало нашето постоење. Тој што и барем бледо видел нешто од таа Христова светлина, потоа не сака ништо друго. Таа Светлина е Бог. А штом Го вкусиш Бога, тогаш што можат да ти направат другите нешта во овој живот?
Браќа мои, и ние да имаме копнеж кон Небесното. Да се одлепиме од земјата и од трулежното, суетното и секојдневното. Нашиот копнеж нека биде насочен кон Небото. Секако дека ќе се движиме по земјата, но погледот на нашата душа, нашиот копнеж, нашата носталгија нека бидат кон Бога. А кога, во моменти на слабост, како луѓе ќе паднеме, тогаш да не остануваме во падот, туку повторно да се подигаме и да ја продолжиме борбата, сè додека Христовата светлина нè очисти и просветли сите, внатрешно. Па така, ќе биде победена, во нас, гревовната и острастена состојба, а сите ние ќе станеме светли, како што бил светол нашиот Избавител, Богочовекот Господ.
Таа радосна порака ни ја пренесува, на сите нас, денешниов ден. Христовата светлина е вистинската радост. Браќа мои, ви посакувам и вам, кои со копнеж дојдовте од далеку да се поклоните на Света Гора, за која точно е кажано дека е гора на несоздадените енергии и на која блеснала Таворската Божја светлина, да ја усвоите таа Светлина во себе таинствено, умствено и срдечно. И, да ја затворите таа Светлина внатре во срцето. Нека ве придружува гледањето на таа Светлина, и да ви го засладува животот во текот на вашата секојдневна борба, во вашите семејни и лични тешкотии. Таа Светлина нека ве радува, нека ве води кон Небото, нека ви биде утеха во часот на вашето заминување од овој свет; таа Светлина нека ни биде радост на сите нас во вечното Царство на нашиот Господ, коешто е Царство на таа невечерна Светлина.
Посакувам Христовата светлина да го осветлува вашиот животен пат.
[1] 2. И 3. стиховна стихира на вечерната богослужба, 1. Литиска стихира и стихира на Слава од Хвалитните, Минеј за август, 6 ден.
Извадок од: Беседи на неподвижните Господови и Богородични празници : (1981 – 1991). Т. 1 / архимандрит Георгиј Капсанис; Скопје : Скопска православна епархија, 2019, (стр. 108-115)
Збор два со љубов за мојот старец
Извор:
19ти абгуст 2020 лето Господово
