На 26.06.2010 година, во Свечената сала при Соборниот храм „св. Климент Охридски“ во Скопје, се одржа промоција на новата, третат по ред, поетска книга под наслов „Реки Вавилонски“ на авторот Стојанче Андов. Оваа духовно- поетска збирка ја претставија поетот и преведувач Михаил Ренџов и богословот Александар Димоски. Сестрите од манастирот на свети Ѓорѓи во Рајчица, исполниа неколку духовни композиции надополнувајќи ја целосно духовната радост.
Богослов Александар Димоски:
„Следејќи ги поголемите настани во литертурниот свет и набљудувајќи го развојот на поезијата на овој млад поет, можев да заклучам дека во последниве неколку години, на нашиве простори се обновува една многу стара традиција, духовна поезија, поезија која за инспирација го има Христа, вечниот Младоженец и активниот Литургиски живот на Црквата. Тоа што пред единаесет века на ова тло го постави свети Климент, како прв словенски писател и поет, гледаме како денес се враќа меѓу младите богослови, меѓу редот на обновената Светиклиментова славна Охридска Архиепископија, гледаме како се раѓа нов феникс од пепелта која ни ја оставија безбожните народи во текот на историјата. Поезијата јас би ја нареклол говор на срцето, за секој поет песната претставува мала исповед на своите чувстава. Една песна, еден свет. А по онаа реформација и појавата на модернизмот во литертурата со сите негови подправци, поезијата беше ставена во служба на политичките пропаганди. За миг се изгуби сјајот на поезијата, но благодарение на литертурните великани како Пушкин, Александар Блок, тука слободно ќе ги споменам и нашите Миладиновци, Рацин, вистинската поезија не згасна целосно. Таа се одржа, се зачуваа и теолошките мотиви, но само онака пропратно. Денес, гледаме како може Црковниот живот да претставува мотивација за една цела збирка на песни.
Поезијата на Стојанче, сака да го долови моментот на миговниот допир со небото и Бога, со благодатта и љубовта Христова, што и му успева. Читајќи ги неговите песни ќе забележите дека влегуваме во дневникот на една православна душа што живее активен црковен живот.
Денес, покрај промовирањето на оваа поетска збирка “Реки Вавилонски“, исто така, се собравме и духовно да ја одбележиме матурата на Стојанче, односно неговото матурирање во МПБ “Св. Климент Охридски“, овде во Скопје.
Заеднички да му ја честитаме новата книга и матурата, како е неговото наскоро заминување во САД на студии во Њујорк, на Теолошкиот факлутет во Светотроитскиот манастир – Џорданвил. “
Стојанче Андов :
Излевај покајание за сè
додека телото си го носиме,
крај реките свои Вавилонски
да плачеме...
“Тебе Господи, ти го доверуваме сиот свој живот и надеж“.
Зар доволна ќе биде солзата за да Му благодарам на Бога за сите Негови добрини, или, пак една длабока метанија за љубовта Своја Отечка!?
Не можеме вистински да го возљубиме Христа, ако не ги почувствуваме Неговите страдања и Неговиот трнов венец на главата.
Можеби ќе Ви здодеам, но јас не можам, а да не говорам за страдањата на Исуса Христа. Страданија во себе ми се како мал храм или олтар, кој ги чувам и постојано размислувам. Само така научив зошто се распна Христа и зошто јас треба постојано да љубам.
Он беше изнаранет за гревовите мои и мачем заради моите безаконија; казната за мојот мир падна врз Него, а преку Неговите рани јас се излекував!
Да не се фалам, но срцето ми говори дека сум радосен човек. Радосен бидејќи го имам Бога, свети Серафим Саровски, свети Наум и сите светии. Ги љубам сите, затоа што тие непрестано се со мене и ме чуваат. По нивните молитви, јас се спасувам.
Јас го чувствувам животот онака како што го опишав во книгата и во моите книги досега. Чувствувам дека и во иднина ќе го слушам својот внатрешен глас и ќе пишувам онака како што чувствувам. Пишувањето е дел од мојот живот кој духовно ме исполнува. Тогаш посакувам воздухот рајски да го вдишам и да се впуштам од земјата кон небото, во допир со трансцедентното.
Моето духовно образование го надоградив во духовната институција –Македонската православна богословија “Св. Климент Охридски“ во Скопје, а сега со благослов на мојот архиереј архиепископот Стефан ќе зачекорам на факлутет во САД, во Светотроитскиот манастир во Џорданвил, за еден ден да застанам пред престолот Божји и со подигнати раце да Му благодарам од сите и за сè!
Ете, даде Бог да се собереме на промоција и на оваа моја трета книга. Сите знаете, насловена е како “Реки Вавилонски“. Главно во дел од песните го величам покајанието, како што се вели во песната:
Излевај покајание за сè
додека телото си го носиме,
крај реките свои Вавилонски
да плачеме...
Ќе почнам од себе: додека го носам своето тело, јас грешам. Грешам со телото, со духот, со мислата, со погледот... но кога ќе седнам крај својата река и да почнам да плачам, за да разберам колку грешам?!
Во една молитва се вели: нема човек кој поживеал, а не згрешил. Само ти си надвор од секој грев и Твојата правда е вистина.
Времето е кратко за да мразам, а долго за да љубам! Пишувам за љубовта, но можеби јас се уште не знам да љубам? Можеби грешам зашто јас не знам да љубам, затоа се молам на Бога со зборовите: направи да бидеме едно семејство, што живее во едно срце, со една љубов,како еден човек, по предвечната Твоја промисла за првородениот Адам, и уште никогаш да не заборавиме дека братот наш е нашиот живот!
При првиот мој чекор во Светата Црква, подршката ја имав од неговото блаженство, архиепископот Стефан.
Ваше блаженство, благодарам за сè! Вашите молитви ми требаат, зашто се силни!
Мојот духовен отец, архимандритот Партениј со своите молитви правилно ме водеше и ме води кон вратите на спасението на својата душа.
Благочестивото семејство Стојковски, тетка Велика и чичко Јове
не знам дали ќе имам доволно зборови за да ги кажам нивните добрини кон мене.
Возљубена мама Велике: твојата мајчинска љубов јас ја почувствував! Ти ме научи да љубам, да се борам во овој свет. При сите мои искушенија ти наоѓаше време за мене. Не можам да речам дека можам да ти се оддолжам, затоа што не можам, па затоа само едно ќе ти речам: Ти засекогаш остануваш моја духовна мајка! Ти благодарам за љубовта која ми ја подари!...
Мојот говор ќе го завршам со зборовите на свети Серафим Саровски: Радувајте се! “
Богослов Александар Димоски:
„Пред неколку месеци Стојанче ме повика и ме запраша дали би сакал да ги погледнам песните што ги подготвува за неговата нова збирка. Најискрено, знејќи го неговото старо творештво, не очекував некаков напредок и созревање на поетската мисла, но очегледно е дека се излажав! Пред мене гледав песни од кои бев воодушевен, песни за кои не можев да поверувам дека Стојанче е авторот. Забележав сериозен напредок во духовниот опит и богословската мисла, забележав оригинални и автентични изрази, нешто што изостануваше во неговите две предходни збирки. Бев почестен да сведочам за враќањето на теолошките мотиви во поезијата, за возбнувњето на црковната поетика. Започнав да си го поставувам прашањето: дали Стојанче се вброја во плеадата на гиганските поети кои го одржаа пулсот на поезијата? Секако мора да почекаме за времето да го даде тој одговорот.
Нашиот млад автор започна да прави нешто што не се среќава често на нашиве постори, а и пошироко во литературниот свет. Читајќи ги песните, се потсетив на многу неуспешни поети во литературната историја кои се обидоа да го доловат миговниот допир со Трасцедентното. На сите нив им недостасуваше едно нешто кое длабоко се чувствуваше во нивната поезија, тоа беше искуството од активниот Црковен живот на Православната црква, но во оваа поезија на Стојанче тоа длабоко се почувствува, а со тоа се гарантира и нејзиниот успех. Се покажа дека неговото Богословско школување оставило длабока трага во неговата личност, во неговото битие и во неговиот живот. Тоа посебно се гледа во песната Реки Вавилонски, по која е нсловена и самата збирка. Таму се чувствува оттуѓеноста на светот од Бога и отсуството на покајание. Низ православната и библиска лексика е доловен секој момент од бурниот живот на современиот човек, од немањето време и простор за Бога кој држи сè.
Можев да забележам дека општ мотив на целата збирка и главната мисла која преовладува во речиси сите песни, е преголемата желба за покјание и повикот за обраќање на луѓето кон Бога. И сето тоа Стојанче го прави со една воочлива и забележителна ревност, а тоа уште еднаш сведочи дека поезијата е говор на срцето. Помеѓу стиховите се чита убавината на православниот духовен живот, а во слоговите се гледа неговата љубов и чистота. Се величаат добрите дела, а се осудуваат омразата и гревот, како болест на душата и вериги на срцето.
Поезиајта на Стојанче, се карактеризира со една духовна ведрина. Ведрина која може да ја почуствува секој читател. Исто така забележав дека овие стихови наликуваат и на неговите карактерни особини како млада личност која сè уште само се учи да плива во теолошките води.
Го молам нашиот Бог секогаш да го озарува неговото творештво и неговата поезија усувршувајќи се да сведочи за неговиот духовен напредок и созревањето на богословската мисла во неговиот разум. Бог секогаш да го укрепува неговото срце и за него да нема друга инспирација освен Нашиот милостив и човекољубив Бог! “