логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

Скопската калдрма е скапоцен бисер изваден од пазувите на Водно, кој е трајно останат во спомените на жителите на Скопје. Не може ништо да се напише или да се зборува за автентичноста на градот на Вардар, за неговите маала, плоштади и улици, без да се спомене калдрмата. Од некогашната калдрма секој камен е бисер што блеска и им дава топлина на нашите сеќавања. Се разбира, заедно со коцката. Замислете го градот во лето – во босоногото детство требаше да се поминат повеќе улици со калдрма или со коцка, кои ги гореа стапалата, заедно со жешката, жолта прав врз светнатиот и мазен камен. Така најчесто се стигнуваше до плажите, објавува Нова Македонија.

По земјотресот калдрмата не исчезна сосема, како што целосно не исчезнаа сите маала. Мали улици и оази од калдрмата дури и денес постојат во Маџир Маало, Ново Маало, но и во некои од другите маала. Ако минувате низ Кисела Вода, кај месноста Припор, тогаш свртете кон храмот „Св. Ѓорѓи“. На делот од Водно, над црквата, до неодамна се забележуваа необични траги. Тие траги, во вид на прави линии, се спуштаа од планината, кон подножјето. Тоа беа траги од некогашните шини по кои се движеле вагонетките од каменоломот. За какви вагонетки и за какви шини станувало збор?


 


Вагонетките со кој бил спуштан каменото во подножјето на Водно

Секој камен од калдрмата е скапоцен бисер изваден од пазувите на Водно. Во дваесеттите години од минатиот век, Скопје доживува голема трансформација во инфраструктурата, особено во изгледот на улиците. По Балканските и по Првата светска војна, се заменува дотраената турска калдрма, а се става нова коцка на плоштадот и на главните улици. Скопје добива нов, модерен лик. Се калдрмисуваат и дел од улиците во Буњаковец и во Дебар Маало. Помалку е познато дека обработениот камен и коцката од каменоломот, со специјални мали вагони и локомотива се транспортирале низ Скопје. Шините биле расклопувани и поместувани по потреба, а според сведоштвата што сум ги забележал од повозрасните, превезуваниот камен низ градот стигнувал дури и до подалечните маала. Првата, и главна станица каде што се складирале камењата, најпрвин била месноста Чешма, а потоа на просторот на паркчето во центарот, денес познато како парк Жена-борец.


Машините со кои е обработувана коцката и каменот за калдрмата

Сите овие обновувања направени се благодарејќи на каменоломот и на рудникот во Кисела Вода, кој се наоѓал во делот од Водно, над црквата „Св. Ѓорѓи“, во Кисела Вода. Тој каменолом, по иницијатива од тогашната скопска општина и нејзиниот претседател, свечено бил отворен на 13 август 1923 година. Подготовките за неговото отворање почнале порано, во април 1922 год. На почетокот на август наредната година сите технички работи биле завршени. Покрај механизмот за вагонетките со кои каменот се спуштал (наречен бремзберг), постоеле и канцеларии, ложилница, две дробилици за каменот и друга техничка опрема. На ридот, рудникот имал две главни окна, наречени Шевајц и Карпузица, а имало и други помали отвори.
Бремзбергот можел да спушта до подножјето од 80 до 100 вагонетки дневно, бидејќи Скопје во тоа време имало голема потреба од обнова на улиците. Како службеници во каменоломот работеле и руски емигранти, како стручен кадар, и тие со семејствата биле населени во Кисела Вода. Нивни потомци и денес живеат на тој крај од Скопје. Неодамна открив ретки фотографии, кои се многу вешто направени, а на кои се гледаат дел од каменоломот и од неговите раководители. Каменот од подножјето се товарел во вагони што формирале композиција што ја влечела мала локомотива со колосек 0,60, но треба да се посочи и на фактот дека пред тоа, вагоните низ градот се движеле по шини со коњска влеча. Некои од вагоните на ова вовче, кои биле со коњска влеча, ги користеле и службениците на рудникот од Кисела Вода, за рано наутро да појдат на работа. Вовчето од рудникот се користело и за излети на граѓаните за време на Ѓурѓовден.

И коцката од плоштадот потекнувала од Кисела Вода

Пред повеќе години, постарите скопјани ми раскажуваа дека со ова вовче и со малата локомотива, повремено можеле да се превезуваат и граѓаните, особено за празникот Ѓурѓовден. Тогаш цело Скопје се собирало на прослава кај црквичето „Св. Ѓорѓи“ во Кисела Вода. Тие прослави долго се паметеле. Традицијата да се оди на излет за Ѓурѓовден кај црквичето „Св. Ѓорѓи“ во Кисела Вода, сочувана е сѐ до денес.

Постарите жители што денес живеат тука, убаво се сеќаваат на времето кога стариот рудник бил активен. Тие велат дека и по војната каменот се спуштал во подножјето, до зградата во близината, која некогаш била затвор и полициска станица. Во каменоломот работеле и затвореници. Имало специјални мајстори што ја изработувале убавата коцка и таа со вагонетките била спуштана до просторот на зградата од затворот. Дел од каменот се носел и на другиот крај од подножјето на ридот, до денешниот мал плоштад во месноста Припор, каде што се наоѓале специјалните машини за обработка на материјалот. Се произведувале и полукоцки, како и кршен камен за посипување на улиците.

Превземено од Нова Македонија.

 

 

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1903
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2414
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

21/11/2024 - четврток

Св. Архистратиг Михаил и останатите Сили небесни и бестелесни; Свети Ангел Лерински;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Архистратизи на небесните воинства,ние недостојните постојано ве молиме:со вашите молитви заштитете нѐ,под покровот на крилјата на вашата славаневешествена, пазејќи нѐ...

Тропар на светите Христови Маченици Јерон и другите 33 Мелитински маченици 7 ноември / 20 ноември 2024

Тропар на светите Христови Маченици Јерон и другите 33 Мелитински маченици 7 ноември / 20 ноември 2024

Сила Ти даде на телото човеково, о, Господи, но верата во човека планина преместува, секое безумие го победува и кон...

Тропар на св. Павле патријарх Цариградски 6 ноември / 19 ноември 2024

Тропар на св. Павле патријарх Цариградски 6 ноември / 19 ноември 2024

Со исповедувањето на Божествената вера,Црквата те покажа како втор Павле,ревнител меѓу свештениците:со тебе повикува и Авел кон Господа,

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная