Во почетокот беше Словото, и Словото беше во Бога, и Бог беше Словото...“ и „сѐ стана преку Него“ (Јн. 1, 1 - 3).



Човечкиот јазик е предназначен да изрази реалности од различни планови: постои житејски план на природни потреби; постои нему близок, а сепак од него различен план на примитивни душевни чувствувања и страсти; постои јазик на политичка демагогија; постои научен, философски, поетски јазик; на крај, највиш од сите – јазикот на Божественото Откровение, молитвата, богословието и другите односи меѓу Бога и луѓето - јазикот ЛИТУРГИСКИ.

Апстрактното познание на битието има метафизички корени; тука спаѓаат науката, философијата и, пред сѐ, Богопознанието. Зборовите кои ги изразуваат гореспоменатите видови познанија, исто како и Имињата Божји, потекнуваат од умната сфера, метафизичката. Истовремено, ним им е својствено во умот и срцето да предизвикуваат различни реакции, и во таа смисла они стануваат „условни рефлекси“ кои имаат непосреден, автоматски карактер. Пред секој јазик стои задача: да се воведе слушателот или читателот во областа во која дадениот јазик припаѓа. Сметајќи ја за „условно-рефлексивна“ енергијата на зборовите, ние сме должни особено внимание да обратиме на литургискиот јазик, кој е повикан во срцето и умот на оние кои се молат да предизвика чувствување на другиот, вишиот свет. Ова се постигнува со присуство на имиња и поими кои му припаѓаат исклучително на божествениот план; а исто така и со употребување на извесен број специфични форми изразување. Словените по промисла се обдарени со благословен јазик, кој векови служи само за богослужењето, Светото Писмо и молитвата, а никогаш на ниските животни потреби, па дури ни на црковната литература. Ние сме категорички убедени во неопходноста на употребата на овој јазик во богослужењето. Нема никаква потреба тој да се замени со јазикот на секојдневието, што неизбежно би го снижило духовното ниво и со тоа би причинило неизмерна штета. Неумесни се оправданијата како многумина современи, и тоа воглавно писмени, па дури и образовани, луѓе не го разбираат стариот црковен јазик. Совладувањето на невеликиот број слова кои не се користат во секојдневниот живот – за таквите луѓе е работа од неколку часови. Сите без исклучок трошат огромни сили за да ја усвојат комплицираната терминологија на разните области од научното или техничкото знаење; политичките, правните и социјалните науки; на философскиот или поетски јазик, и слично. Зошто тогаш да се принудува Црквата да го изгуби јазикот кој е неопходен заради изразување на за Неа својствените виши форми богословие или духовните искуства?

Сите кои искрено сакаат да се приопштат на вековната култура на Духот, лесно ќе најдат можност да го усвојат бесценетото богатство на свештениот славјански јазик, кој на чудесен начин соодветствува на великите тајни на богослужењето. Малкубројните особености на овој јазик го олеснуваат трудот на привременото ослободување од страсното секојдневие: „всякое ныне житейское отложим попечение“. 7

Кога при совршувањето на Литургијата би го употребувале јазикот на нашето секојдневие, во душите и во умовите на присутните би се раѓале реакции од нискиот план – на нашето физичко постоење. Човечкиот збор е образ на Превечното Слово на Отецот. „Преку Словото Господово беа создадени небесата... Он рече, и тие настанаа! Он заповеда, и се создадоа“ (Пс. 32, 6; 9). И нашиот збор поседува создавачка сила. „Словото на нашиот Бог останува вечно“ (Ис. 40, 8). И нашиот збор ја достигнува вечноста, ако е кажано на патот на Неговата волја. Со призивањето на Имињата Божји се совршуваат Светите Тајни на Црквата, вклучувајќи го и претворањето на лебот и виното во Тело и Крв Господова.

Зборовите на Литургијата и воопшто молитвите не се само човечки, туку и дадени Одозгора. Црковниот јазик се однесува на сферата на Божественото Битие; тој е должен да го изразува Откровението на Духот и од него предизвиканите умни виденија. Со слушањето на „словото Божјо“ (Рим. 10, 17) човекот се вдахновува на вера „која го победи светот“ (1 Јн. 5, 4; 1 Сол. 2, 13).


 

7,,Да ја одложиме секоја животна грижа“.

превод сестринството на манастирот


https://www.manastirslepche.mk/novost/liturgiski-jazik-arhimandrit-sofronij-saharov/