„Опсада на црквата Св. Спас“ од Горан Петровиќ издадена на македонски јазик-
Петровиќ: Ние сме цивилизација на лажно изобилство, а суштински многу малку избираме- избираме меѓу неважни работи
Неодамна на Саемот на книгата во Скопје беше промовиран романот на авторот Горан Петровиќ со наслов „Опсада на црквата Св. Спас“, кој досега е преведен на руски, француски и шпански јазик, а во Македонија ја отпечати издавачката куќа „Готен“.
„Како старееме како цивилизација мислам дека се повеќе правиме грешки околу тоа што ни се чини дека е реално и што е нереално“, констатираше авторот на ремек-делото „Опсада на црквата Св. Спас“, Горан Петровиќ, при промоцијата на својата книга неодамна на Саемот на книгата во Скопје, во издание на издавачката куќа „Готен“ http://www.gotenpublishing.com/kniga-alk-opsada.html.
„Јас сакав да напишам книга во која читателот нема така лесно да се снаоѓа и нема така лесно да препознава што е фактографија, што е преземено од историјата, а што е она што е свет на фантазијата. Затоа што мислам дека ние во животот не се снаоѓаме баш така лесно, така што ни се чини дека сè она што е околу нас реално и не е баш така реално, туку е симулакрум“, истакна Петровиќ пред македонската читателска публика.
Најдоминантниот слој во „Опсада на црквата Св. Спас“ е силно инспириран од византиската духовност и српската црковна традиција и тоа се гледа во самата градба на романот, во која крстовидно се испреплетуваат хоризонталното, историско време полно со војни, опсади, измами, нискости и вертикалното време, во кое луѓето стремат кон боженственото, кон повторно воспоставување на единството со живиот бог кој, по годините нечестиво трошење, метонимиски се редуцирал на едно ангелско перо, чувано како црковна реликвија.
Во духот на таа православна христологија, романот е организиран во девет книги, според небеската ангелска ерархија и на поглавја од четириесет дена, од Велигден до Спасовден, во кои и трае опсадата на црквата Свети Спас од бугарско-татарската војска, главниот наративен тек во дејството.
Книгата има изглед на инка. Секое наредно поглавје е пократко од претходното и читателот се спушта низ една инка се до нашето време кое завршува со новинарски текст.
Промоција на делото на Петровиќ во Даут Пашин Амам, 11 април 2014, промотивна реч, академик Влада Урошевиќ)
Според авторот на романот, Горан Петровиќ, ние пропаднавме низ тој свет на раскажување приказни и дојдовме до новинарски текст каде насловот е подолг од самиот текст. „Сакав книгата да биде бајковидна и барокна, светот не е место на кое сè е откриено како што си мислиме... Бидејќи се движиме брзо, преку интернет со еден ентер добиваме милион одговори на едно прашање кои не стигнуваме никогаш да ги прочитаме. Ние сме цивилизација на лажно изобилство, а суштински многу малку избираме -избираме меѓу неважни работи“ истакна Петровиќ.
Милион примероци на една книга не се исти затоа што одат во рацете на различни луѓе
Во центарот на случувањето на самиот роман е манастирот Жица, манастирот на крунисувањето на Немањиќ, кој што не случајно бил одбран за тоа. Покрај метафоричниот, историскиот слој, во книгата е важен лексичкиот, јазичен слој кој бил посебно тежок.
„Да бидам искрен, сега не сум сигурен дека би се впуштал во таква вид на продукт, зашто тоа го може човек само кога е малку помлад и горделив како што беше тоа, кога јас пред дваесетина години, ја пишував оваа книга. Јас меѓу другото сакав јазикот да го исчистам од турцизмите затоа што дел од романот се случува во пред турско време и не само што на јунаците не смее да им се поткради некој турцизам кога зборуваат туку и на раскажувачот кога е во функција на тие јунаци. Тоа се покажа како многу тешка и невозможна задача затоа што не постојат ниту адекватни зборови, бидејќи за некои постојат само турцизми. Тие зборови ги нема во речниците, тоа не се зборови кои јас ги знаев јас истражував. Но, бидејќи јас не сакам илузија во градење на книжевноста не сакам фусноти во романите, не го сакам дури ниту оној речник на помалку познати зборови на крајот на книгите, јас се обидував зборовите да ги ставам во таков контекст што тој збор кој е непознат од современиот читател да биде осветлена од другите зборови во реченицата. Се со цел лексиката на романот да биде прилагодена на времето кога се случува дејството во романот“, објасни Петровиќ.
Промоција на делото на Петровиќ во Даут Пашин Амам, 11 април 2014)
Структура на романот е средновековна и како што истакна авторот подготовката за ракописот била доста комплицирана. „Ја читав српската средновековна книжевност без некоја посебна цел, туку само за да го примам редот на зборовите во реченицата, да ја примам синтаксата. Да речеме во романот постојат општи места има повторувања што е карактеристично за средновековната книжевност или постојаните епитети (богољубиви на пр.) затоа што јас сакам романот да зборува посредно со читателот без некој раскажувач над раскажувачот, туку директно“, смета авторот.
Една книга може да биде печатена и во милион примероци, тие примероци не се исти, затоа што одат во рацете на различни луѓе и секој читател ги инвестира своите знаења и своите емоции во таа книга, па оттука таа не е иста како истиот тој примерок кој отишол кај некој друг човек. Тоа е случај и со оваа книга.
Промоција на книгата на Петровиќ „Опсада на црквата Св. Спас“ на Скопскиот саем, 12 април 2014, промотор м-р Роберт Алаѓозовски)
Извадок од романот на Горан Петровиќ „Опсада на црквата Св. Спас“
- Чедо мое, еве што подготвив да го имаш на ум – продолжи Симеон. – Тебе изутрина вселенскиот патријарх Манојло Сарантин ќе те дарува со благослов, со повелба, со совети, со светол жезол, со достојни одежди. И василевсот византиски, кир Теодор Ласкарис, бранителот на Ромејското царство, нема да сака да заостане, ќе му дарува на твојот род дозвола да ја копа месечината, а тебе ќе ти понуди четири мазги со пурпурни самари. Како додаток, овие милосрдни двајца ќе дадат и големо богатство како товар на мазгите. Ќе прашаат, сакаш ли златни или сребрени садови, евангелија оковани и опточени со скапоцени камења, златновезни покривки и пердиња, разни други неброени скапоцености. Сепак, љубен мој сине, ти сето ова одречи го. Патријархот и царот понуденото нека го приложат во манастирот Хилендар, цветот на Света Гора. Ти, светлино на моите очи, побарај четири никејски прозорци. Запомни, моли ги патријархот и царот да ти дадат само четири прозорци.
- Четири прозорци!? За такво нешто, мраморници, највештите, доведов од Цариград и од грчките земји! Родителу, зошто сега од Никеја да носам прозорци, па уште на пурпурни самари!? – немирно се сврти Сава, та за малку сонот не му се преврте онаму каде што е јавето.
- Никаде додека не завршам – се испречи Симеон со шепот. – Не буди се, не прави ми го трудот залуден. Грешиш, прозорецот е вреден по светлината, не по тоа од што е и колку умешно е изрежано окното за таа светлина.
За прв прозорец барај го оној на кој слетува патријарховата ластовичка. За втор и трет, моли да ти ги дадат оние два на кои цариците ги испрашаат и дочекуваат своите господари кога тргнуваат во бој и кога од бојот се враќаат. А за четврти прозорец барај го оној на кој се одмора двоглавиот орел на самиот василевс. И уште, Саво, бидејќи во туѓина од соништата за татковината тешко се паметат другите соништа, ако заборавиш што ти зборував, ти утре наутро излези на пазар, најди слеп човек што широко гледа и од него купи го тоа што тој во мракот го ткае. Заради ова доаѓав, а сега сонувај како ти се сака.
Така рече монахот Симеон. Потем, сиот исчезна. На подот, во ќелијата, останаа да сјаат само илјадници истурени зрна од месечината.
* * *
Изданијата на „Готен“ можете да ги најдете во сите поголеми книжари во вашиот град.
За Преминпортал : Билјана Ставрова
9-ти мај 2014 год.